Algemeen

Regelmatig melden mensen met artritis dat ze een gevoel hebben van droge ogen en van een droge mond. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn, maar een typische verklaring is het zogenaamde sjögrensyndroom: een chronische autoimmuunontsteking van de traan- en speekselklieren, waardoor deze kliercellen minder traanvocht en minder speeksel produceren. Soms treedt dit fenomeen op los van andere reumatische aandoeningen (primair sjögrensyndroom); in andere gevallen maakt het sjögrensyndroom deel uit van een breder ziektecomplex (secundair sjögrensyndroom, in associatie met verschijnselen van lupus, sclerodermie of reumatoïde artritis). Vaak vinden we in het bloed van mensen met sjögrensymdroom typische reuma-antistoffen (zogenaamde anti-SSA of anti-SSB antistoffen).

Verschijnselen

Een tekort aan traanvocht geeft een gevoel alsof er zand in de ogen zit. Verminderde speekselproductie veroorzaakt een droge en plakkerige mond, heesheid en soms moeilijkheden bij het slikken. Speeksel vervult ook een belangrijke rol bij de mondhygiëne: een verminderde speekselafscheiding vermindert de natuurlijke reiniging van tandvlees en tanden, waardoor vlugger tandbederf kan optreden.

Het sjögrensyndroom kan ook impact hebben op andere slijmvliezen, bijvoorbeeld het vaginale slijmvlies. Indien dit klachten zou geven bij het vrijen kan een glijmiddel gebruikt worden. Aarzel niet om dit met je arts of apotheker te bespreken.

In geval van secundair sjögrensyndroom, bijvoorbeeld in samenhang met reumatoïde artritis, staan vaak de artritissymptomen op de voorgrond.

Behandeling

Het ongemak ter hoogte van de ogen kan worden verlicht door de ogen regelmatig te bevochtigen met kunsttranen.

De productie van speeksel kan meestal nog worden gestimuleerd door de inname van spijzen met zure smaak, bijvoorbeeld citroensmaak. Ook extra mondhygiëne is een belangrijke maatregel. Vermijd tabak.